From Gold Standard to Dead Weight: The Twilight of Crypto Foundations

Sự Thăng Trầm Của Một Lý Tưởng Quản Trị

Khi Ethereum Foundation đăng ký tại Thụy Sĩ năm 2014, họ không chỉ khởi chạy một blockchain - mà còn tạo ra mẫu hình quản trị. Mô hình tổ chức phi lợi nhuận này từng là ‘con cưng’ của crypto: phi tập trung, hướng cộng đồng và vị tha. Nhưng đến 2023, hào quang đó phai mờ nhanh hơn cả đồng coin sau cơn sốt.

Khi Ý Định Tốt Gặp Bản Chất Con Người

Nhìn vào ‘sự cố truyền thông’ của Arbitrum (đọc: chiếm đoạt kho bạc đơn phương) hay canh bạc kho bạc đòn bẩy thảm hại của Kujira. Đây không phải sự cố riêng lẻ - mà là triệu chứng của khiếm khuyết hệ thống:

• Kịch quản trị: Duy trì vẻ ngoài phi tập trung trong khi tập quyền ở ban điều hành không qua bầu cử
• Lệch lạc động lực: ‘Cố vấn tuân thủ’ $200k/năm định hướng giao thức mà không chịu rủi ro
• Lo lắng hiệu suất: Token từ nền tảng hiệu suất kém hơn 15-30% so với thị trường tính đến nay

Hiệu suất token từ nền tảng vs. thị trường (Nguồn: ChainCatcher)

Vấn Đề Chuyên Nghiệp Hóa

Một ngành công nghiệp ngầm đã xuất hiện - thứ tôi gọi là ‘Tổ Hợp Công Nghiệp Nền Tảng’. Các công ty luật bán mô hình Thụy Sĩ/Zug như dịch vụ whitepaper ICO năm 2017. Kết quả? Dự án chi trăm ngàn đô cho cấu trúc quản trị thiết kế bởi những người không dùng giao thức của họ.

Đã Đến Lúc Kết Thúc?

Với a16z ủng hộ mô hình doanh nghiệp và hai dự án top-200 bỏ hoàn toàn nền tảng, có thể thấy xu hướng. Nhưng vấn đề là: bỏ nền tảng mà không giải quyết khiếm khuyết quản trị chỉ tạo điểm nghẽn tập trung khác. Có lẽ điều ta chứng kiến không phải cái chết của nền tảng, mà là giai đoạn dậy thì - nếu họ có thể tiến hóa vượt vai trò tài khoản ủy thác.